ทุกวันจันทร์เราจะชินตากับภาพที่ข้าราชการ พนักงานราชการ ตลอดจนลูกจ้างของกระทรวงมหาดไทยจะสวมเครื่องแบบสีกากีปฏิบัติหน้าที่ “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” รับใช้ประชาชน แล้วในอดีต กำนันผู้ใหญ่บ้าน มีเครื่องแบบใส่กันหรือไม่
เมื่อทราบถึงประวัติของกำนันคนแรกของประเทศไทยแล้ว อยากแนะนำให้รู้จักกำนันหญิงคนแรกของประเทศไทยบ้าง แม้ในปัจจุบันสังคมจะเปิดกว้างมีการยอมรับความเท่าเทียมระหว่างเพศ เป็นที่ยอมรับว่าทุกเพศสามารถปฏิบัติหน้าที่ หรืออาชีพต่างๆ ได้อย่างเท่าเทียม เช่น วันที่ 1 ตุลาคม 2563 นี้ เราจะเห็นนางเมทินี ชโลธร ขึ้นดำรงตำแหน่งประธานศาลฎีกา ประมุกฝ่ายตุลาการ
เมื่อถึงวันที่ 10 สิงหาคม ที่มีการกำหนดให้เป็นวันกำนันผู้ใหญ่บ้าน เคยสงสัยกันไหมว่า กำนันแรกของประเทศไทยคือใคร ทำไมถึงได้มาเป็นกำนันคนแรก เป็นกำนันของตำบลอะไร และมาเป็นกำนันได้อย่างไร ในหนังสือลำดับสกุลเก่าบางสกุล ภาคที่ 2, พ.ศ. 2465 ในคำนำที่เขียนโดยสมเด็จฯ กรมพระยาดำรางราชานุภาพ มีการกล่าวถึงการเลือกกำนันและผู้ใหญ่บ้านไว้ ดังนี้
เป็นที่รู้กันโดยทั่วไปว่า วันที่ 10 สิงหาคมของทุกปี เป็นวันกำนันผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งจะมีมอบรางวัลกำนันและผู้ใหญ่บ้านยอดเยี่ยม หรือที่เราเรียกกันสั้นๆ ว่า “รางวัลแหนบทองคำ” ให้แก่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้านที่ผ่านการคัดเลือกตามที่กำหนดไว้ระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยหลักเกณฑ์การแบ่งชั้นรางวัลกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนันและผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านพุทธศักราช 2556
ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ (เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยคนแรก) ทดลองจัดระเบียบการปกครองระดับตำบล หมู่บ้าน ขึ้นเป็นครั้งแรกที่บ้านเกาะ ณ อำเภอบางปะอิน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในวันที่ 10 สิงหาคม 2435 จึงถือได้ว่า วันที่ 10 สิงหาคม 2435 เป็นวันที่มีการจัดตั้ง สถาบันกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ขึ้นเป็นครั้งแรก ดังนั้นเพื่อเป็นการน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านและเป็นการเน้นให้เห็น ความสำคัญของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ซึ่งเป็นผู้มีบทบาทสำคัญยิ่งในการปฏิบัติภารกิจ “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” ให้แก่ประชาชน ทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 10 สิงหาคมของทุกปี เป็น “วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน”